تحلیل تاثیر فساد بر رشد اقتصادی با نگرشی بر مبانی نظام اقتصادی اسلام

فساد با ابعاد گوناگون آن امروزه به عنوان یک آسیب و مشکل اساسی در مسیر توسعه، تکامل و پیشرفت جوامع مورد توجه قرار گرفته به طوری که شمار گزارش ها، تحقیقات و موسسات بین المللی که پیرامون این موضوع فعالیت می کنند در حال افزایش است. میزان بالای فساد اقتصادی می تواند موجب ناکارآمدی سیاست های دولت، کاهش سرمایه گذاری، نابرابری، کاهش سرمایه های اجتماعی و در نتیجه کاهش رشد اقتصادی شود؛ به گونه ای که فعالیت های تولیدی را از شکل مولد آن به سوی رانت ها و فعالیت های غیر مولد سوق خواهد داد. فساد به عنوان یکی از نتایج حکمرانی بد به اصل عدم تبعیض در بهره مندی آحاد جامعه از امکانات خدشه وارد کرده و از طریق آسیب به عملکرد نهادهایی همچون فضای کسب و کار به عنوان عامل مهم تولید، باعث اختلال در فرآیند رشد و توسعه می شود. همچنین مبانی نظام اقتصادی اسلام اشارات مکرری را در نفی و مبارزه با معضل فساد اقتصادی و ارائه الگوهای عملی از آن در سیره حکومتی ائمه معصومین (ع) دارد. با توجه به این که فساد باعث ایجاد اختلال در تحقق اهداف کلان نظام اقتصادی اسلام نظیر عدالت اقتصادی می شود؛ بررسی مفهوم فساد و تحلیل پیامدهای آن از منظر مبانی دینی مهم به نظر می رسد. نوشتار حاضر درصدد است تا با روش تحلیلی ـ توصیفی ضمن بررسی پدیده فساد اقتصادی بر اساس آموزه های دینی بر مبنای محتوای قرآن کریم و اصلی ترین متون روایی، به تحلیل اثر فساد بر رشد اقتصادی بپردازد. بر این اساس اثر فساد بر رشد، در قالب یک مدل رشد درون زا طی دوره زمانی 2013 ـ 2002 در دو گروه کشورهای عضو سازمان همکاری های اسلامی (oic) و کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (oecd) به روش داده های تابلویی بررسی شده است. در نهایت یافته های تحقیق حاکی از آن است که کنترل فساد اقتصادی اثر مثبت و معنی داری بر رشد اقتصادی کشورهای oecd و اثر منفی و معنی داری بر رشد اقتصادی کشورهای oic دارد.